Türkiye Salnâmesine Göre 1927’de Emet ve Emet Esnafları
Salnâmeler ülkenin ya da ilgili bölgenin siyasi, idâri, beşeri ve ekonomik durumunu ortaya koyan yayınlardır. “Sal” yani yıl ile mektup ya da kitap manalarına gelen “nâme” kelimesinin birleşmesinden oluşan salnâme, yıllık manasına gelmekte ve günümüzdeki il yıllıklarına benzemektedirler. Türkiye Salnâmesi 1927 yılında Hasan Hulki tarafından İstanbul’da çıkarılmış olup ülkemiz hakkında genişçe bir malûmat içerir. Bu salnamede Kütahya (merkez), Emet, Gediz, Tavşanlı ve Simav hakkında epey bilgi verilmiştir. Salnamenin Emet kısmını yerel tarih çalışmalarına kaynak olması bakımından, Osmanlıcadan çevirip olduğu gibi buraya alıyoruz:
Türkiye Salnâmesi, s. 571
Emet (Eğrigöz)[1]
Kütahya vilâyetine tâbi olan Emet nam-ı diğer Eğrigöz, suyu ve havası gayet güzel bir kasabadır. 29.260 nüfusa malik bulunan bu şehir Kütahya vilâyetinin en zengin ve mahsûldar kasabası olup bilhassa buğday, arpa, çavdar, yulaf, nohut fasulye, soğan, meyve, sebze yetiştirilmektedir. Emet civar kasabalara nazaran patates ziraatında da birinciliği kazanmaktadır ki burada yetiştirilen patates erken yetişen Marsilya cinsinden olup lezzet ve nefaseti de şâyân-ı zikrdir. Bu güzel şehirde makbul ve nefis armut, erik, elma, vişne, kiraz, üzüm, fındık ve ceviz yetişmektedir. Fakat son senelerde Eğrigöz bağlarına filoksera arz olduğundan mevcut bağların kısm-ı azamı harap olmuştur. Bunlardan mâadâ Emet’te çok vasi’ kabil-i hasat tabii çayırlar da mevcut olduğundan her sene bu çayırlardan istisgar edilemeyecek miktarda ot alınmaktadır. Emet’te tütün ve haşhaş zer’iyatına da ziyade ehemmiyet atfedilmekte olup mühim miktarda tütün ve afyon ihraç edilmektedir.
Emet’te en ziyade ihraç edilen buğday, arpa, yumurta, meyve ağda, koza, tütün, afyon ve palamuttur.
Ziraatı oldukça münkeşif bulunan Emet’te sanayi maalesef asar-ı terakkî gösterememiştir.
Emet’te biri erkek biri kız olmak üzere iki tane ilk mektep mevcut olup bu mekteplere 165 talebe devam etmektedir. Mülhak köylerde on iki mektep mevcut olup bu mekteplere müdavim talebe adedi 552’dir. Emet’te mahkeme-i asliye, müstantiklik, jandarma, posta ve telgraf, ticaret ve sanayi odası, Halk Fırkası, Hilâl-i Ahmer, Türk Ocağı gibi teşkilat mevcuttur. Emet’te bulunan tüccarların esâmîsi bervech-i zirdir:
Afyon Tüccarları:
Poyrazzâdeler – Emet Çarşı Caddesinde
Çobanzâde Halil Efendi – Emet Tuz Pazarında
Hacıhafızzâde Ali Efendi – Emet Tuz Pazarında
Acemzâde Ahmet Efendi – Emet Pazar Caddesinde
Abdülkadir Efendi
Şallızâde Hacı Abdullah Efendi – Emet Tuz Pazarında
Muradzâde Hacı Ahmet Ağa – Emet cami önünde
İthalat ve İhracat Tüccarları:
İsmailzâde Ali Efendi – Emet Çarşı Caddesinde
Ayanzâde Hacı Mehmet Avni Efendi – Emet Ayanzâde
İmamoğlu Ali Efendi – Emet cami önünde
İmamzâde Ali Efendi
Berberoğlu Mehmet Efendi
Pazarzâdeler
Poyrazzâdeler
Çobanzâde İsmail Ağa – Emet Tuz Pazarında
Çobanzâde Halil Efendi
Çobanzâde Mehmet Efendi
Hacıhafızzâde Ali Efendi – Emet Tuz Pazarında
Hacıdedezâde İsmail Efendi – Emet Çarşı Caddesinde
Hacıyahyaoğlu Said Efendi – Emet cami önünde
Hacımusaoğlu Mehmet Ağa
Hafızzâde Hüseyin Efendi
Dayızâde İsmail Ağa
Dayızâde Hacı Ali Ağa
Düğümlüoğlu Abbas Çavuş
Düğümlüoğlu Hasan Efendi
Rıfatzâde Hafız Mehmet Efendi
Şallızâde Hacı Abdullah Efendi – Emet Tuz Pazarında
Sarıismailoğlu Mustafa Efendi – Emet Hükümet Caddesinde
Sarıalizâde Hüseyin Efendi
Salihzâde Hüsnü Efendi – Emet Hükümet Caddesinde
Acemzâde Ahmet Efendi – Emet Pazar Caddesinde
Acemzâde Hacı Mustafa Ağa
Abdülkadir Efendi
Alizâde Ali Efendi
Fahrioğlu İbrahim Efendi
Kulzâde Ahmet Efendi
Gedizlizâdeler – Emet Hükümet Caddesinde
Kesecioğlu İsmail
Müderrisoğlu Mehmet Efendi
Muradzâde Hacı Ahmet Ağa – Emet Cami önünde
Tuhafiye Tüccarları:
İsmailzâde Ali Efendi – Emet Çarşı Caddesinde
İmamoğlu Ali Efendi – Emet cami önünde
İmamzâde Ali Efendi
Berberoğlu Mehmet Efendi
Pazarzâdeler – Emet belediye önünde
Poyrazzâdeler – Emet Çarşı Caddesinde
Çobanzâde İsmail Ağa – Emet Tuz Pazarında
Çobanzâde İsmail Mehmet Efendi
Hacıyahyaoğlu Said Efendi – Emet cami önünde
Rıfatzâde Hafız Mehmet Efendi
Fevzi Efendi – Emet Çarşı Caddesinde
Kulzâde Ahmet Efendi
Kesecioğlu İsmail Efendi
Müderrisoğlu Mehmet Efendi
Zahire Tüccarları:
Ayanzâde Hacı Mehmet Avni Efendi – Emet Ayanzâde
Poyrazzâdeler – Emet Çarşı Caddesinde
Hacıhafızzâde Ali Efendi – Emet Tuz Pazarında
Şallızâde Hacı Abdullah Efendi – Emet Tuz Pazarında
Acemzâde Ahmet Efendi – Emet Pazar Caddesinde
Gedizlizâdeler – Emet Hükümet Caddesinde
Muradzâde Hacı Ahmet Ağa – Emet cami önünde
Manifatura Tüccarları:
Hacıdedezâde Hacı İsmail Efendi – Emet Çarşı Caddesinde
Çobanzâde Halil Efendi – Emet Tuz Pazarında
Salihzâde Hüsnü Efendi – Emet Hükümet Caddesinde
Salihzâde Salih Efendi – Emet Hükümet Caddesinde
Alizâde Ali Efendi
Acemzâde Ahmet Efendi – Emet Pazar Caddesinde
Acemzâde Abdülkadir Efendi
Gedizlizâdeler – Emet Hükümet Caddesinde
GELECEK HAFTA EMET’E TELGRAFIN GELİŞİ
http://www.gaziemetgazetesi.com/Kyk-1-Ahmet-DEMIRCAN-15.html
[1] Türkiye Salnâmesi, Hasan Hulki, Anadolu Matbaası, İstanbul, 1927, s. 571-573