Uçarım,Kaçarım,Ateşlerde Yanarım!
Cemal Özcan
Bugün özellikle gençler arasında baya popüler olan enerji içeceklerinden biraz bahsetmek istiyorum. Bu içecekler adı üstünde enerji verdiğini iddia eden içecekler. Acaba gerçekten enerji veriyorlar mı? yoksa tamamen bir algı mı? Dost mu düşman mı? İnceleyelim bakalım.
Enerji içecekleri son 10 yılda sadece ülkemizde değil bütün dünyada ciddi bir tüketici kitlesine ulaşmış durumdalar. Tabi reklamları da cabası. Reklamı bir izliyorsun kanatlanıp uçanı, kaçanı mı ararsın, yakıp kavuranı mı istersin hepsi var. Özellikle reklamasyonu da ister istemez insanı etkiliyor. Enerji içecekleri sunumlarında bile enerji verdiklerini, performansı artırdıklarını, odaklanma sorununu çözdüklerini söylüyorlar. Hal böyle olunca hedef kitleleri de sporla ilgilenenler, gece kulübü müşterileri, sınava hazırlanan gençler oluyor. (Tadını beğenip içen var mı bilmiyorum çünkü ben hiç beğenmedim. Beğenilecek bir yanı olduğunu da düşünmüyorum.) Öncelikle bu enerji içeceklerinin bir içeriğine bakalım. Başta şeker geliyor. Ortalama 35-40 g arası çoğu HFCS formunda, kafein markaya göre değişse de 80 ile 200 mg arası diyebiliriz. B vitaminleri, ki bu vitaminler günlük ihtiyacın yaklaşık 20 kat fazlası diyebilirim. Bir diğeri taurin, bu da bir aminoasit. Ginseng, yapay renklendiriciler ve tatlandırıcılardan oluşuyorlar.
Şeker bu içeriğin içinde enerji verdiği söyleyebileceğimiz belki de tek bileşen. Aslında içinde bulunan şeker de öyle bir enerji patlaması yapmaya yetecek düzeyde değil ve işin kötü tarafı bu şeker de sofra şekeri şeklinde değil yüksek fruktozlu mısır şurubu şeklinde. Karaciğeri epey yoracak cinsten.
Kafeinin ise bir enerji değeri yok. Tek özelliği yüksek uyarıcı etkisidir. Yani bu bileşenin bir enerji değeri yok. Diğer bileşen b vitaminleri içinde aynı şekilde bir enerji patlamasına sebebiyet verecek hali yok. Bu kadar fazla miktarda kullanılınca böbreği de yoracaktır. Bu sebeple zaten enerji içeceklerinin üzerinde böbrek rahatsızlığı olanlar için uygun değildir ibaresi yer alır.
Bir diğer bileşen taurin ise aslında esansiyel olmayan bir aminoasit. Yapılan bilimsel çalışmalar taurinin hücre enerji metabolizmasında görev aldığını bize söylüyor. Lakin bu aminoasidin dışarıdan verilmesinin ekstra bir enerji verip vermeyeceğini söylemek için biraz erken olabilir. Bu konudaki çalışmalar halen devam ediyor ve sonuçları henüz ispat edilmedi. Ginseng içinde uyarıcı olduğunu biliyoruz fakat enerji patlaması yaratması söz konusu değil. Yapay olan renklendirici ve tatlandırıcılardan bahsetmek bile istemiyorum. Evlerden ırak…
Yani özünde bol şekerli ve kafeinli içecekler diyebiliriz. Hatta basite indirgersek 5 tane şekerli Türk kahvesini birden içmek gibi diyelim. Tabi ki 5 tane şekerli Türk kahvesi içersen enerji alırsın ama hayal ettiğin kadar asla değil, hele ki sağlıklı hiç değil. Hatta yüksek miktarda alınan kafein kalp atımında hıza ve düzensizliğe sebep olacak, tansiyonunuzu yükselecek, muhakeme yeteneğinizi azaltacak, sinirlilik haline sebebiyet verecek, uyku bozukluğunu tetikleyecektir.
Gelelim alkolle birlikte kullanımına. Alkolün uyuşukluk hissinin bir miktar önüne geçmesinden dolayı alkolle birlikte tüketenler sarhoş olduğunu anlamakta zorlanıyorlar. Haliyle bu daha fazla alkol kullanımına sebep veriyor.
Velhasıl uçmanın, kaçmanın, ateşte yanmanın adresi enerji içecekleri değil. Mümkün olduğunca uzak duralım. Hatta bana kalırsa öyle her bakkal dükkanında satışının da önüne geçilsin.
