24 HAZİRAN YAKLAŞIRKEN NASIL OY KULLANACAĞIZ?
Seçmenin kafası karışık… Oyumuz boşa gitmeyecek ama oyumuzu nasıl kullanacağız sorusu sürekli kafaları meşgul ediyor.
AK Parti-MHP ittifakının bu düzenlemeyle neyi amaçladığını tahmin etmek güç değil. İttifak sisteminin devreye girmesi nedeniyle hatalı oy kullanma ihtimallerini asgariye indirmek, böylelikle oy iptallerini önlemek amacıyla bu yola gidildiğini düşünebiliriz.
Düzenlemenin mantığını “Mührünü ittifak alanına vur da nasıl vurursan vur” diye özetleyebilmek mümkün.( Sedat Ergin Hürriyet)
24 Haziranda oy kabinine giren seçmenler, kendilerine verilmiş olan oy pusulasında üstünde ‘CUMHUR İTTİFAKI’ ve ‘MİLLET İTTİFAKI’ olmak üzere iki hane ve ayrıca bunların altında partilere ayrılmış bölümlerle karşılaşacak.
2018 Mart ayında kabul edilen ve kısaca ‘İttifak Yasası’ olarak adlandırılan 7102 sayılı yasayla seçim sisteminde ilk kez oy pusulalarında ‘ittifak alanı’ kavramı getiriliyor.
Düzenlemenin mantığı, bu alana mührünüzü bastığınız sürece oyunuzun boşa gitmemesini esas alıyor ve bu çerçevede seçmenlere çoklu oy kullanma imkânı da tanıyor.
Buna göre, seçmen isterse mührünü yalnızca tek bir partiye basabilir, isterse yalnızca ittifak bölümüne... Ayrıca, hem ittifak bölümüne, aynı zamanda bunun altındaki parti alanlarına da basabilir mührü.
Yapılan düzenleme, ittifak alanına mührün vurulduğu her durumda oyun geçerli kabul edilmesini esas alıyor. Bir başka anlatımla, oy pusulasının ittifak bölümüne mührü 20 kere bile bassanız, ‘her durum’ kategorisine gireceği için, bu oyun da ‘ittifak ortak oyları’ hanesine işlenmesi gerekecek.
Ancak iş hesaplamaya geldiğinde işler değişiyor. Çünkü her oy kullanma kalıbı, farklı bir hesaplamaya yol açıyor ve dolayısıyla sonuca da farklı bir şekilde yansıma potansiyeli taşıyor. Bu nedenle seçmenin oy kullanırken bunu bilerek hareket etmesinde yarar var.
Şu hususu gözden uzak tutmamak gerekiyor. Çoklu oy kullanma olsa da hesaplamada ‘oy tektir’ ilkesi geçerli. Hesaplamada şu kriterler esas alınıyor:
- Pusulada yalnızca tek bir partiye mühür basılmışsa, oy o partiye yazılıyor.
- Pusulada yalnızca ittifaka mühür vurulmuşsa, oy ‘ittifak ortak oyları’ sütununa yazılıyor.
- Pusulada hem ittifaka, hem de tek bir partiye mühür vurulmuşsa, oy o partiye atılmış sayılıyor.
- Pusulada mühür ittifak bölümüne taşacak şekilde parti alanına vurulmuşsa, oy yine partiye sayılıyor.
- Pusulada hem bir ittifaka, hem de birden çok partiye (örneğin CHP, İYİ ve SP’ye ayrı ayrı) mühür basılmışsa, o takdirde bu oy ittifak için kullanılmış sayılıyor, ‘ittifak ortak oyları’ hanesine yazılıyor.
HESAPLAMA İSE BİR HAYLİ KARIŞIK
İttifak oylarının nasıl hesap edileceği 2839 sayılı Milletvekili Seçim Kanunu’nun 29’uncu maddesinde yapılan değişiklikte düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, her partinin oyu A) Kendi oyu ile B) İttifakın ortak oyundan kendisine gelecek paydan oluşuyor.
Yasaya göre, bu payı hesaplayabilmek için şöyle bir yöntem kullanıyoruz: A) İttifaktaki partinin tek başına aldığı oyu ittifak partilerinin toplam oyuna bölüyoruz B) Elde ettiğimiz katsayıyı ittifakın ortak oyu ile çarpıyoruz. Çıkan miktar bize partinin payını veriyor.
Bu sistemin yol açacağı sonuçlar her ilin özel durumu ve özellikle ittifak için kullanılacak oyların büyüklüğüne bağlıdır. İttifak oylarının çok yüksek oranlara çıktığı durumlarda sistemin ittifak içindeki büyük partiye yarayacağını söylemek mümkündür. Çünkü büyük partinin ortak oydan alacağı pay daha yüksek olacaktır. İttifak düzenlemesi küçük partiyi baraj sorunundan kurtarırken, büyük partiye de ek bir teşvik sağlamış gibi gözüküyor.( Sedat Ergin Hürriyet)
Her şeyden önce vatandaşlık görevimizi yaparak sandığa gitmek çok önemli… Bu seçimde partilerin baraj sorunu olmadığından gerçekte ülke geneli çıplak oylarınıda görme şansımız olacak.
Ülkemiz için hangisi hayırlıysa o olsun diyerek tüm vatandaşlarımızı oy kullanmaya davet ediyoruz.Ercan KOLKU
ERCAN KOLKU KÜTAHYA MİLLETVEKİLİ TAHMİNİ 3-1-1 ( 3 Ak parti, 1 Mhp, 1 Chp)
